بی شک یکی از مهمترین اعضا حرکتی و تحمل وزن بدن، پا می باشد و وجود عارضه در این عضو می تواند باعث اختلال در حرکت و بروز خستگی زودرس افراد شود. همچنین به علت وابستگی تمامی مفاصل بدن به ساختار و شکل دیگر مفاصل، بروز مشکل در این عضو می تواند باعث اختلالات جدی در نقاط دیگر بدن به خصوص در ستون فقرات کمری و گردنی می شود.بنابراین در حین معاینه این قسمت باید دقت بیشتری لحاظ شود.یکی از ابزارهای جدید امروزی که به این امر کمک شایانی کرده است دستگاه اسکن کف پا است.

و اما اسکن کف پا چیست ؟

در چند سال اخیر، با توجه به پیشرفت تکنولوژی برای بررسی و معاینه دقیق تر پا، دستگاه هایی به نام اسکنر ها به وجود آمدند این اسکنرهای با اسکن کردن کف پا اطلاعات جزئی و دقیقی را در مورد پا و شرایطی که با معاینه بالینی مشخص نمیشوند به ما می دهند.

دو نوع از اسکنر ها بسیار رایج به نام های اسکنر های نوری و اسکنر های فشاری  که بصورت معمول در مراکز ارتوز و پروتز (ارتوپدی فنی) وجود دارد

هر کدام از این اسکنر ها اطلاعات خاصی را در اختیار کارشناس قرار می دهد که می تواند تغییراتی در کفی طبی ایجاد شود.

اسکنر های نوری از طریق نور می تواند دقیقا میزان تمرکز فشار را در هر نقطه از پا را نشان دهد ولی اسکنر های فشاری بصورت یک صفحه دارای تعداد بسیار زیادی از سنسور های فشاری می باشد میزان فشار هز نقطه از پا و الگوی فشاری از کف پا را می دهد.

در این میان اسکنر های فشاری امکان اسکن داینامیک و استاتیک را به ما می دهند.

در اسکن کف پای استاتیک یا ثابت، فرد روی صفحه اسکن می ایستد و میزان فشار درهر نقطه از پا را به ما می دهد، نوع دیگر اسکن که داینامیک خوانده می شود با راه رفتن فرد در یک مسیر و عبور از روی صفحه اسکن اتفاق می افتد که در این نوع اطلاعات بیشتری را در مورد نحوه راه رفتن، زوایا، انحرافات خاص در هر مرحله از راه رفتن و تمرکز فشار در هنگام گام برداشتن و بسیاری دیگر از اطلاعات دقیق را در اختیار می گذارد که این اطلاعات در انواع اسکنرها متفاوت می باشد.

با به دست آمدن الگوی فشاری کف پای هر فرد، ناهنجاری های بسیاری را می تواند از تجزیه و تحلیل آنها به دست آورد و با ساخت یک کفی طبی مناسب از عوارض آن پیشگیری و یا آن را اصلاح کرد.

(شما می توانید در مورد اهداف تجویز کفی ها و کفش های طبی این نوشتار را مطالعه بفرمایید).

همانطور که در نوشتار قبل در مورد آن صحبت شد، در بعضی از موارد از اطلاعات حاصل از این اسکنر ها به نرم افزار های طراحی کفی طبی داده شده و کارشناس ارتوتیست با توجه به اسکن و اطلاعات موجود، توسط نرم افزار کفی طبی دقیقا منطبق با شرایط پای شما طراحی کرده و سپس به پرینتر های سه بعدی فرستاده می شود تا کفی طبی تراش داده شود.

برای اطلاعات بیشتر در مورد انواع کفی های طبی می توانید لینک های زیر بخوانید:

در مورد کفی های طبی چه می دانید؟!

آموزش به بیمار؛ راهنمای استفاده از کفی های طبی (Foot Insole)

البته در همه موارد اسکن کف پا برای تهیه مستقیم کفی طبی با استفاده از پرینتر های سه بعدی نیست، بلکه کارشناس ارتوتیست با گرفتن اسکن می تواند معاینه و ارزیابی دقیق تری داشته باشد و از پیش آگهی های موجود در نتایج اسکن کف پا در ساخت کفی طبی استفاده نماید.

ولی امروزه با وجود پیشرفت ابزار های معاینه و ارزیابی مانند اسکنر های کف پایی که توضیح داد شد، ممکن است فرد با روش های سنتی مانند قالبگیری از پا کفی بهتر و مناسب تری تهیه گردد پس هر کدام از این روش ها با توجه به شرایط فرد و تشخیص کارشناس انجام می شود که برای انجام معاینه و ارزیابی هر چه دقیق تر می تواند از اسکن کف پا نیز استفاده کرد.

برخی از الگوهای فشاری کف پا

اسکن سه بعدی پا چیست ؟

ممکن است اسکن کف پا را با اسکن سه بعدی پا اشتباه بگیرید یا اینکه کار هر یک از این اسکنر ها را مانند هم بدانید ولی باید گفت اسکنر های سه بعدی از جدید ترین تکنولوژی های جدید دنیا می باشند که نمونه آن را در صنعت، هنر و مجسمه سازی می بینیم. اکنون این اسکن سه بعدی در حوزه سلامت نیز وارد شده تا میزان دقت اندازه گیری و ارزیابی را بالا ببرد.

روش های اندازه گیری مختلفی برای ساخت کفی طبی و کفش طبی (کفش ارتوپدی) از کف پا وجود دارد که ویژگی های پا از جمله ابعاد، شکل پا و جزئیات کف پا را به فرد ارتوزیست می دهد از معروفترین و بروزترین روش های دیجیتال و مستقیم این اندازه گیری ها، می توان به اسکنر های سه بعدی اشاره کرد.

اسکنر های سه بعدی دستگاه هایی هستند که می توانند تصایر سه بعدی از شکل کف پا  و پا را فراهم کنند که در نهایت برای طراحی بهترین کفی طبی مورد استفاده قرار گیرد. روش اسکن سه بعدی برای ثبت اندازه گیری دقیق تر از پا به وجود آمده است این روش اسکن پا می تواند اطلاعات جامعی را در مورد سطح، حجم و برش های عرض از پا را به ارتوزیست بدهد که از دیگر روش های اندازه گیری ( مانند قالبگیری) از دقت بالایی برخوردار است

پس از ثبت اطلاعات توسط این اسکنر، به نرم افزارهای طراحی کفی طبی منتقل شده که با توجه به قالب سه بعدی پا، کفی طبی مناسبی طراحی شود و بعد ازین مرحله کفی طبی طراحی شده توسط پرینترهای سه بعدی مانند آنچه که در بالا گفته شد، ساخته می شود.

این روش اسکن پا در ایران به ندرت انجام می شود و هنوز هم از جدیدترین روش ها برای ساختن کفی طبی و کفش طبی در دنیا می باشد.

برخی سوالات رایج  اسکن کف پا ؛

• آیا در اسکن کف پا از اشعه خاصی استفاده می شود؟

با شنیدن کلمه “اسکن” ذهن به سمت رادیوگرافی و عکس برداری می رود در حالیکه در اسکن کف پا هیچ اشعه خاصی بر خلاف تمام عکس برداری ها وجود ندارد و فقط تعداد بسیار زیادی از سنسورها اطلاعات فشار کف پایی را در گزارش می دهند.

• در اسکن کف پا بطور دقیق تمام مشکلات کف پایی مشخص می شود؟

اسکن کف پا یکی از ابزارهای معاینه و ارزیابی بیشتر است و مشکلاتی که می تواند از تغییر الگوی فشاری کف پایی به وجود آید را گزارش می کند.

• آیا با انجام اسکن کف پا تعیین می شود که افراد دارای صافی کف پا هستند؟

همانطور که قبلا ذکر شد، اسکن کف پا ابزاری برای معاینه دقیق تر الگوهای فشاری کف پا می باشد و با توجه به داده ها حاصل از آن می توان بعضی از مواردی که در معاینه بالینی قابل دیدن نیست را تشخیص داد.تعیین صافی کف پا هم با معاینه بالینی و هم با اسکن کف پا تعیین می گردد.

• کفی طبی ساخته شده با و یا بدون اسکن کف پا چه تفاوتی دارند ؟

کفی های طبی مانند گذشته می توانند با توجه تشخیص و معاینه کارشناس ساخته شوند ولی اسکن کف پا اطلاعات دقیقی در مورد الگوی فشاری و نحوه توزیع فشار را گزارش می کند که یا بصورت مستقیم (پرینتر های سه بعدی) و غیر مستقیم(اضافه کردن تغییرات به کفی طبی در حین ساخت توسط کارشناس) می تواند درساخت کفی طبی تاثیر بگذارد.

• عمر کفی های طبی ساخته شده توسط پرینتر سه بعدی (CNC) چقدر است ؟

عمر کفی های طبی بسته به شرایط و جنس مورد استفاده و همینطور میزان فعالیت شما در کفی طبی حدودا ۱ تا ۲ سال عمر دارند ولی برای اطمینان از قابل استفاده بودن آن باید در  بازدیدهای دروه ای تعیین شده توسط کارشناس به مرکز مراجعه فرمایید.

• آیا کفی های طبی وجود دارد که ظریف و نازک بوده و بتوان در کفش های مختلف استفاده کرد؟

در درجه اول باید توجه داشته باشید هر نوع کفی طبی تجویزی برای شما با توجه به مشکل شما تهیه و ساخته می شود ولی کفی های طبی داینامیکی وجود دارد که از جنس الیاف کربن بوده و نسبت به کفی های طبی دیگر ظریف می باشند و میتوان در انواع کفش ها استفاده کرد. این کفی های طبی با ذخیره کردن انرژی در حین راه رفتن و بازگشت آن باعث راه رفتن راحت می شوند.این نوع کفی ها در مرکز خدمات ارتوپدی فنی پژم موجود هستند.

• چگونه به مراکز اسکن کف پا می توان دسترسی پیدا کرد؟

در واقع مرکز بخصوصی بعنوان “مرکز اسکن کف پا” وجود ندارد.بلکه در مراکز ارتوپدی فنی یا ارتوز و پروتز معمولا این اسکنر ها وجود دارند که توسط کارشناس مربوطه انجام میشود.مرکز ارتوپدی فنی نگین طب نیز دارای اسکن داینامیک و استاتیک می باشد که با تحلیل اسکن کف پا توسط متخصصین ارتوپدی فنی به مراجعین ارائه می گردد.

• هزینه اسکن کف پا چقدر است ؟

هزینه اسکن کف پا با توجه داینامیک و استاتیک بودن آن متفاوت است و بر اساس تعرفه مصوب انجمن علمی ارتوز و پروتز ایران تعیین می گردد.