مقدمه:

در ادامه نوشتار “آشنایی با کلیات پروتز پا (پای مصنوعی)؛ ۱۰اصطلاح رایج در پروتز پا” مطلب زیر با هدف آگاهی در مورد مراقبت های بعد از قطع عضو و آماده شدن برای دریافت پروتز پا نوشته شده است.

معمولا کسانی که یک عضو خود را از دست می دهند برای مدتی دچار افسردگی و ناراحتی خواهند شد و برای کسانی که با این فقدان عضو با درد خیالی نیز همراه است این ناراحتی دو چندان خواهد بود. با این حال فرد قبل از دریافت پروتز نیاز است اقداماتی را انجام دهد.

بعد از عمل جراحی فرد نیاز به پای مصنوعی برای راه رفتن دارد باید توجه داشت که برجستگی های استخوانی، عرق کردن اصطکاک بین پوست و پای مصنوعی (پروتز پا) را زیاد می کند به همین خاطر استامپ باید از نظر جراحی با مراقبت و دقت بسیار بالا انجام شود.

در باقی مانده عضو قطع شده به دلیل کندی جریان خون در انتهای استامپ باعث جمع شدن خون و آب میان بافتی در انتهای استامپ می شود و این ناحیه دچار تورم می گردد و با توجه به کندی جربان خون این تورم به سرعت تخلیه نمی شود و رفته رفته تورم بیشتر می شود و باعث عدم بهبودی زخم بعد از عمل جراحی می شود.

تورم در این ناحیه باعث درد زیاد فرد نیز می گردد بخاطر دلایل ذکر شده، فرد آمپوته (دچار قطع عضو) باید طریقه بانداژ کردن استامپ خود را برای کنترل درد و تورم و همچنین برای بهبودی سریع زخم از پروتزیست خود یاد بگیرد.

بانداژکردن استامپ

طریقه صحیح بانداژ کردن استامپ همچنین باعث جلوگیری از ایجاد بدشکلی احتمالی و استفاده راحت از پروتز می شود.
درتصویر زیر مراحل بانداژ کردن استامپ زیر زانو آورده شده است .طریقه صحیح بانداژ کردن استامپ زیر زانو و تمام نکات مهم آن در فایل آموزش به بیمار در لینک زیر در دسترس می باشد:

آموزش به بیمار؛نکات مراقبتی و نحوه استفاده از پروتز زیر زانو:

آموزش بانداژ کردن استامپ

نحوه صحیح بانداژ کردن قطع عضو زیر زانو

نظافت و بهداشت استامپ:

رعایت نظافت و بهداشت پوست استامپ از موارد مهم مراقبت های بعد از قطع عضو می باشد که بطور مفصل نکات ان را در فایل آموزش به بیمار شرح داده خواهد شد.

قطع عضو باعث می شود که وزن وارده بدن مثل گذشته به این عضو وارد نشود به همین دلیل استامپ ممکن است که دچار انحراف مکانیکی قرار گیرد و بعدا در استفاده از پای مصنوعی یا پروتز پا دچار مشکل شوید بنابراین توصیه های زیر را جدی بگیرید:
– هیچ گاه سعی نکنید بدون پای مصنوعی اقدام به راه رفتن کنید
– پای خود را همیشه صاف و در امتداد بدن قرار دهید.

تغییر حجم استامپ:

بعد از گذشت مدتی از قطع عضو، به دلیل از دست رفتن عملکرد عضلات استامپ لاغر می شود و مدتی طول می کشد تا به حجم ثابتی برسد. برای عدم از دست رفتن حجم بیشتر عضلات می توانید تمریتات تقویتی را انجام دهید تا عضلات استامپ حداقل عملکرد خود را داشته باشند و بتوانید راه رفتن طبیعی تری را با پای مصنوعی تجربه کنید . تمرینات تقویتی برای عضلات فرد آمپوته در فایل آموزش به بیمار قرار داده خواهد شد.

حفظ کردن خاصیت ارتجاعی و نرمی پوست در انتهای اندام از اهمیت ویژه ای برخوردار است. برای فهمیدن این مورد می توانید با انگشت اشاره، روی پوست خود به سمت عقب و جلو فشار دهید و به مقدار جابجایی پوست در زیر دستتان توجه نمایید این خاصیت و ویژگی از پوست را الاستیسیتی گویند. اگر میزان این الاستیسیتی پوست کم باشد در هنگام استفاده از پروتز با درد مواجه خواهید شد.

برای جلوگیری از به وجود آمدن چنین دردی می توان بافت نرم انتهای اندام باقی مانده را ماساژ داد البته بهتر است تا التیام پیدا کردن زخم ها صبر کنید. معمولا به افراد دچار قطع عضو توصیه می شود که با حرکت دایره وار انگشت خود می توانند این ناحیه را ماساژ دهند( در نواحی که زخم وجود دارد بصورت مستقیم روی آن نباید فشار یا ماساژ داد)

دریافت پروتز (پای مصنوعی)

اقدامات توانبخشی و تهیه پروتز پا

برای دریافت پروتز، با توجه به شرایط فرد تصمیم به ساخت پروتز موقتی یا دائم توسط پروتزیست گرفته می شود. پروتز موقتی، پروتزی است که معمولا برای چند هفته تا چند ماه فقط آن را استفاده می کنید. فشاری که در هنگام تحمل وزن شما از طریق سوکت پروتزی به باقی مانده عضو انتقال پیدا می کند باعث جمع شدن و لاغر شدن استامپ می گردد.

ولی در هر صورت تا بهبودی زخم های بعد از عمل جراحی و به ثبات رسیدن نسبی استامپ باید صبر کرد. بیشترین تغییر حجم استامپ در ۳تا۶ ماه اول اتفاق می افتد و بعد ازآن با اعمال تغییرات و اصلاحات، پروتز نهایی برای شما ساخته می شود. پروتز نهایی با قطعات نهایی ساخته خواهد و شما می توانید بعد از آن هر یک یا دوسال برای تهیه پروتز جدید به پروتزیست خود مراجعه کنید.

قالبگیری از استامپ(عضو باقی مانده) برای تهیه پروتز پا

تمام توضیحات گفته شده روند دریافت پروتز بصورت معمول است ولی در حین ساخت پروتز ممکن برای افراد مختلف این فرایند با توجه به شرایط فرد تا حدودی ممکن است تغییر کند زیرا پروتزی که دریافت می کنید منحصربفرد شماست.

کسانی که قصد استفاده از پروتز پا را دارند باید به نکات زیر توجه کنند!

• برای فردی که قرار است از پروتز پا استفاده کند لازم است عضلات قوی داشته باشد تا بتواند راه رفتن طبیعی را با پروتز تجربه کند.

• فرد قطع عضو از زیر زانو باید بتواند بطور کامل زانو و لگن را تا ۱۰ درجه صاف کند(تمریتانی که در فایل آموزش به بیمار برای تقویت عضلات در نظر گرفته شود می تواند برای این منظور مناسب باشد).

• در طول روز چند بار و هر بار به مدت ۳۰ دقیقه یک بار به شکم بخوابید. به شکم خوابیدن باعث تصحیح راستای اندام ها در هنگام راه رفتن که به دلیل نشستن طولانی ایجاد شده است، می شود.

• قبل از راه رفتن فرد با پروتز، باید حداقل ۶ هفته تمرینات تقویتی عضلات را زیر نظر فیزیوتراپ یا پزشک خود داشته باشد.

در مطلب زیر میتوانید در مورد اجزا و قطعات انواع پروتزهای پا بخوانید:

با اجزا و قطعات انواع پروتزهای پا آشنا شوید!

چند سوال رایج در مورد پروتز پا :

چه مدت زمان برای طراحی و ساخت پروتز نیاز است ؟

فرایند ساخت پروتز که شامل معاینه و ارزیابی، قالبگیری از استامپ، اصلاح قالب، تهیه سوکت مناسب، پرو پروتز و در نهایت تحویل آن می باشد بنابر شرایط هر فرد متفاوت است ولی معمولا بین ۱ تا ۲ هفته طول می کشد.
در بعضی از موارد پروتزیست ترجیح می دهد که زمان بیشتری را برای تهیه چک سوکت صرف کند ولی در عوض کیفیت پروتز نهایی بالا میرود.

هزینه ساخت پروتز پا در چه محدوده ای قرار می گیرد؟

تمام پروتز ها محدودیت های قیمت زیادی دارند چون هزینه تمام شده برای یک پروتز بسته به سطح قطع عضو و انتخاب اجزای پروتزی متفاوت است.ولی برای هر یک از پروتز ها ی پا بر اساس قیمت تعرفه موجود درانجمن علمی ارتوز و پروتز خواهد بود.

پیشنهاد می شود که مطلب زیر را که بصورت اختصاصی به هزینه ساخت پروتز پا پرداخته شده را بخوانید:

• هزینه ساخت پروتز پا چگونه تعیین می شود ؟

طول عمر پروتز من چقدر است؟

قطعات پروتزی برای طول عمر ۲ تا ۴ سال طراحی شده اند که البته معمولابه خاطر تغییرات حجمی استامپ بیمار ممکن است سالی یکبار تعویض شوند.

چه مدت زمانی کافیست تا با پروتز خود مانند قبل راه بروم؟

در حدود چند ماه به سطحی از عملکردهای طبیعی خود می رسید این سطح طبیعی به دست آمده نیز بسته به سطح قطع عضو شما متفاوت خواهد بود.ولی در هر صورت پروتز می تواند عملکردهایی را به شما برگرداند.

تنظیم پروتز پا توسط پروتزیست

در لینک های زیر میتوانید در مورد انواع پروتز های پا بخوانید:

• انواع پروتز برای قطع عضو در انگشتان پا
• با انواع پروتزهای پا “بالای زانو” و “زیر زانو” آشنا شوید!
• چند نکته در مورد پروتز های پا
• با اجزا و قطعات انواع پروتزهای پا آشنا شوید!
• زمان مناسب دریافت پروتز پا؛ مراقبت های مهم بعد از قطع عضو
• آشنایی با کلیات پروتز پا (پای مصنوعی)؛ ۱۰اصطلاح رایج در پروتز پا